معتادان ایرانی در کشت حشیش خودکفا شدند

در قانون مبارزه با مواد مخدر و قانون اصلاح این قانون که در سال ۱۳۶۷ مصوب شد، چند بار عنوان شده “کشت شاهدانه به قصد تولید مواد مخدر” جرم است و مجازاتهایی هم برای آن در نظر گرفته شده. از جمله در ماده یک این قانون عنوان شده کشت شاهدانه به منظور تولید مواد مخدر جرم است و جریمه، زندان و برای بار چهارم اعدام دارد. حتی نگهداری بذر شاهدانه و مخفی کردن آن هم در صورت “احراز قصد تولید مواد مخدر از آنها” جرم تلقی شده و برای آن مجازاتهایی در نظر گرفته اند.

همانطور که مشاهده می شود تفاوت عمده قانونی برای مجازات کشت سایر گیاهان ممنوعه مانند کوکا و خشخاش با شاهدانه در این است که شاهدانه، گیاهی دو منظوره است. یکی از منظورهای کشت این گیاه، قانونی و مشروع و دیگری غیرقانونی و جرم است. قانون برای همین “احراز قصد تولید مواد مخدر” را برای جرم دانستن کشت شاهدانه شرط گذاشته است و ناگفته پیداست احراز این قصد خاص برای افراد به خصوص کشاورزان بسیار مشکل است، نتیجه این می شود که کشت شاهدانه، چندان هم غیرقانونی تلقی نشود، همان مثل معروف: مواد را برای گوش درد بچه می خواهم!

کشت فراگیر ماری‌جوانا

در سال‌های اخیر اخبار زیادی از انواع روش های کشت شاهدانه یا گیاه ماری جوانا در رسانه ها منتشر شده است. اخیرا در اخبار عنوان شده فردی در مزرعه خود در استان کهگیلویه و بویر احمد ۷ هکتار ماری جوانا کاشته و برخی مسئولان محلی اعلام کرد این فرد با گرفتن ۴۰۰ میلیون تومان وام از کمیته امداد، کشاورز عمده و نمونه ماری جوانا شده است.

با وجود انتشار فراگیر این خبرکمیته امداد دادن وام به مزرعه کار شاهدانه را تکذیب کرد و از آن پس بود که بازی همیشگی “کی بود، کی بود من نبودم” آغاز شد چون بلافاصله پس از چندی، رئیس جهاد کشاورزی دنا اعلام کرد ممکن است جهاد دانشگاهی برای کشت مخدر، وام داده باشد!

از شوخی به کنار، برخی گزارشها نشان می دهد اهل عمل، دست به ابتکار زده اند و علاوه بر مزارع بزرگ و کوچک، سعی در برندسازی برای محصولات خود دارند و در این بین، برای کشت شاهدانه به دلیل کاربرد دوگانه قانونی-غیرقانونی از آزادی عمل بیشتری برخوردارند.

فراوانی کشت ممنوعه شاهدانه یا ماری جوانا در کشور آنقدر است که برخی گزارشها حکایت ازکشت آپارتمانی ماری‌جوانا در شهرهای بزرگ مانند تهران دارد. در این نوع از کشت، تولیدکننده-توزیع کننده-مصرف کننده در زنجیره ای بسیار کوتاه در قالب یک نفر تجسم پیدا می کنند. معتاد، بذر گیاه شاهدانه را در گلدان و در آپارتمان خود می کارد و پس از مدتی، با برداشت محصول، از دسترنج خود کیفور شده و با آن به هپروت سفر می کند.

البته گزارشهای جسته و گریخته ای هم از فروش محدود و محله ای ماری جوانای کشت شده در آپارتمانها، منتشر شده است. چند سال پیش، ماموران، جوانی را در پارکی واقع در مرکز تهران بازداشت کردند که اقدام به خرده فروشی حشیش می کرد و زمانی که سرنخ تامین مواد مخدر را گرفتند، به آپارتمان او راه یافتند، چند بلوک آنسوتر!

تبلیغ کشت و توزیع حشیش

سوءمصرف حشیش سنتی یا ماری جوانای امروزی، در فرهنگ ایرانی، دارای گذشته ای طولانی است که قدمت آن را با مطالعه الواح سومری به تمدن های میان رودان، نسبت می دهند. با این حال در ادبیات فارسی، موارد متعددی از به هپروت رفتن مصرف کنندگان این گیاه و متلک های ادبی نسبت به مصرف کنندگان آن، دیده می شود و البته تاریخ نویسان اوج مصرف مخدرها در ایران را به زمان صفوی نسبت می دهند. روزگاری که پادشاه وقت ایران، شاه اسماعیل دوم، پسر شاه طهماسب، فقط توانست یک سال در تخت پادشاهی خود را سفت نگه دارد، چون “حلواچی اوغلو، با افیون به کار شده در حب مرشد کامل، کار او بساخت.”

از جنبه های سنتی و تاریخی ماجرا که بگذریم، ۴ سال پیش، خبرنگاران فرانسوی از روستایی در نزدیکی شیراز به نام قلات، گزارش مفصل، مستند و مصوری منتشر کردند که نشان می داد کشت غالب اهالی این روستا، پس از تولید انگور برای شراب شیراز، شاهدانه برای حشیش است.

در این گزارش که بازتابهای زیادی داشت عنوان شده بود مزرعه داران، در گوشه و کنار روستا، بوته های ماری جوانا کاشته و با برندسازی محصولات خود در شبکه های اجتماعی، تبدیل به قطب عرضه حشیش در جنوب کشور شده اند.

حتی گزارشهای رسمی درباره کشت ماری جوانا در بین سایر گیاهان مزرعه در اطراف شهرهای بزرگ مانند کرج هم منتشر شده که نشان می دهد برخی کشاورزان بدشان نمی آید شاهدانه هم در بین اقلام تولیدی آنها دیده شود، البته برای “همان گوش درد بچه!”
از این گزارشها که بگذریم، مشاهدات میدانی خبرنگار ما حاکی از آن است در شهرهای بزرگی مانند تهران که در حاشیه بوستانها، اتوبانها و درون جوی ها، گیاهان زیاد و انبوهی مانند شمشاد کاشته می شود، در لابلای بوته ها و رنگ سبز روشن و تیره برگها، برخی اهل عمل، دست به کشت ماری جوانا زده اند.

هر چند ممکن است مردم معمولی با عبور از کنار شمشادهای حاشیه اتوبان که پشت آن چند معتاد کارتن خواب، اتراق کرده اند، متوجه نشوند یا نخواهند بدانند آنجا چه خبر است ولی اهل فن با دیدن گذرای این بوته ها، به خوبی می توانند ردپای کشت شاهدانه در بین سایر گیاهان را مشاهده کنند.

با وجودی که نمی توان فراوانی کشت ماری جوانا در حاشیه خیابانها و در بین سایر گیاهان را به دقت مشخص کرد، ولی گشت و گذاری در خیابانها و دقت در محل رفت و آمد و خواب معتادان، روشن می کند برخی از مصرف کنندگان حشیش، در راه خودکفایی گام برمی دارند.