بوم گردی تعریف نو و جدیدی از سفر است. این نوع سفر تصویری دارد که ما با آنچه از گذشته درباره سفر در ذهن داریم تماما متفاوت است و بسیاری از شرایط سخت سفر را از بین برده است. امروزه گردشگری دیگر نه به شکل سنتی بلکه کاملا مدرن و هوشمندانه برگزار میشود و تبدیل به یکی از پرسودترین صنعتهای جهان شده است.
تعریف بوم گردی
اکوتوریسم یا بوم گردی همگی واژههایی هستند که به نوعی برای گشت و گذار در طبیعت استفاده میشود، در واقعبوم گردی نوعی است از انواع گردشگریها که در آن گشت و گذار را در قاب مسئولیت فردی نشان میدهد و این به این معناست که هیچگونه آسیبی در حین گشت و گذار نباید متوجه طبیعت باشد. این بین سر زدن و گشت و گذار در روستاهایی که ویژگیهای بکری طبیعت را در خود حفظ کردهاند بهترین مکان برای سر کردن و اقامت در مدت گردشگری در طبیعت است.
اقامتگاه بوم گردی
اقامتگاه های بوم گردی، اقامتگاه هایی هستند که در محیط های طبیعی و بومی با رعایت بالاترین سطح ممکن ضوابط زیست محیطی و به شکلی سازگار با معماری بومی، بافت تاریخی و سیمای طبیعی منطقه تاسیس شده و ضمن حداکثر تعامل با جامعه محلی و توجه به اقلیم، زمینه حضور گردشگران را با کیفیتی قابل قبول و تعریف شده فراهم می نمایند.
ظرفیتهای مناطق روستایی، از قبیل وجود مناطق بکر و آب و هوای مطبوع میتواند سبب ایجاد اشتغال و تامین درآمد مکفی و پایدار برای روستاییان باشد در واقع روستاییان میتوانند با تبدیل منازل خود به بوم گاهها و ایجاد سایتهای پرنده نگری، برگزاری تورهای کوه پیمایی و دشتپیمایی، فروش صنایع دستی و همچنین نمایش آداب و رسوم و… از ظرفیتهای طبیعی روستای خود برای کسب درآمد سود بجویند. روستاییان با مرمت خانههایشان بر همان مبنای اقلیمی و بومی منطقه علاوه بر کسب درآمد، امکان تجربهی زندگی به سبک سنتی را برای گردشگران فراهم میآورند.افراد محلی برای مهمانان توریست و گردشگر خود مکانی جذاب را به شیوه زندگی خودشان آماده کرده و نه تنها خاطراتی خوش را برای مهمانان خود فراهم می آورند بلکه منبع درآمدی نیز برای خود فراهم می کنند. هر نقطه ای از ایران پر از سرمایه های گردشگری ارزشمندی است که باید به نحو احسن از آن ها بهره برداری کرد.
استانداردهای اقامتگاه های بوم گردی
اقامت گاههای بوم گردی اکثرا تشابه کمی با همدیگر دارند حتی اگر در یک منطقه جغرافیایی واقع شده باشند. چرا که قاعده خاصی برای ساخت چنین اقامت گاه هایی وجود ندارد. بومیان هر منطقه جغرافیایی بر اساس شرایط ساخت و ساز و مهم تر از آن فرهنگ منطقه خودشان دست به ساخت چنین اقامت گاه هایی میزنند.
- تخصیص فضای مناسب برای پذیرایی و سرو غذا و یا حتی فضایی برای نمایش و فروش صنایع دستی و محصولات محلی از دیگر شاخص های موجود برای اقامتگاه های بوم گردی می باشد.
- طرح و اجرای طبیعت گردی در منطقه با حضور راهنمایان مورد تایید از مقولاتی ست که می تواند در رشد و پویایی اقامتگاه موثر باشد
- استفاده درست از انرژی و صرفه جویی در منابعی نظیر آب و برق و همچنین استفاده از انرژی های تجدید پذیر برای تامین بخشی از انرژی می تواند کارساز باشد
- رعایت صحیح بهداشت و پاکیزگی محیط از شاخصه هایی است که نیازمند توجه بسزایی است به گونه ای که دافعه کننده برای مسافران نباشد.
- اطلاعات مفید و مورد نیاز در خصوص طبیعت منطقه و اماکن توریستی گردشگری محلی،ایجاد ارتباط موثر با مسافر و فرهنگ سازی سفر را نتیجه می دهد.
انواع اقامتگاههای بوم گردی
منظور از انواع اقامتگاهها تنوع بالای آنها در مسائلی از قبیل هزینه، طراحی، کاربری، موقعیت جغرافیایی و شرایط اقلیمی است. به طور مثال این روزها در بسیاری از شهرهای ایران شما هم امکان رزرو یک هتل چند ستاره را دارید و هم اقامت در یک خانه روستایی و هم اقامت در یک بوم گردی را خواهید داشت. اقامتگاههای بوم گردی بسته به شرایط طبیعی و اقلیمی هر منطقه متفاوت هستند. این بومگاه میتواند چادر شبی باشد در دل درهای زیبا که عشایر ایرانی در آن سکنی دارند و یا خانهای خشتی و کاهگلی در قلب کویر و یا شاید هم یک کاروانسرای قدیمی بر سر جادهای که حالا احیاء و مرمت شده و پذیرای مهمانان است.
بوم گردی و حفظ محیط زیست
یکی دیگر از مهمترین دستاوردهای بوم گردی نوع تاثیرشان بر محیط زیست است. از آن جایی که بوم گردها منطبق بر معماری سنتی منطقه ساخته میشوند با داشتن کمترین تاثیر مخرب زیست محیطی کاملا در راستای رابطه صحیح با طبیعت ساخته میشوند. و به نوعی بخشی از بافت طبیعی منطقه به حساب میآیند.
خدمات اقامتگاه های بوم گردی
معمولا بوم گردها با توجه به پتانسیلهای موجود در اطرافشان خدمات دیگری به جز اسکان نیز به مسافران ارائه میکنند. یکی از این خدمات نوع غذایی است که سرو میکنند. در این اقامتگاهها اصولا خبری از بشقاب های رنگین انواع کباب ها و غذاهای بین المللی خبری نیست و انواع غذاهای سنتی و قدیمی توسط چند تن از بومیان که اکثرا از بانوان آن سرزمین هستند برای مسافرها سرو میشود.یکی دیگر از خدمات هم که با توجه به نوع جغرافیای بوم گرد ارائه میشود، استفاده از حیوانات اهلی موجود در آن منطقه است. به طور مثال در اقامتگاههای بوم گردی مناطق کویری و بیابانی شتر سواری یکی از تفریحات محبوب مسافران است و اسب سواری در جنگل و ساحل از تفریحات مورد استقبال مسافر ها در مناطق شمالی کشور است. همچنین نجوم و رصد آسمان شب یکی دیگر از امکاناتی است که اقامت گاههای بوم گردی مناطق جنوبی کشور به مشتریانشان ارائه می کنند و شبی خاطره انگیز را برایشان رقم میزنند.
هر اقامتگاه بوم گردی بر اساس امکاناتی که به شما ارائه می دهد درجه بندی شده و خدمات مورد نیاز شما را از جمله محلی برای استراحت و خواب شبانه، سرویس های بهداشتی و حمام، پذیرایی و سرو غذا یا وجود امکانات کامل آشپزی و … را برای مهمانانش فراهم می نماید. امروزه در هر استان و منطقه ای ایران اقامتگاه های بوم گردی متعددی را خواهید یافت که میزبان شما بوده و حضور امن و راحت شما را در روستاها، طبیعت و مناطق مختلف ایران فراهم می کنند. به این ترتیب هم شهرنشینان از مواهب طبیعی که در فضای شهری از آن محرومند، لذت میبرند و همچنین از سوی دیگر میتوان مشکلات اقتصادی روستاییان را کاهش و امید به زندگی را در آنها افزایش داد. مسئله مهمی که در این اقامتگاه ها همیشه وجود دارد شیوه زندگی در آن هاست. مالکان اقامت اصرار به داشتن یک سبک سنتی در اقامتگاه ها دارند چرا که این نکته مهمترین تمایز آن ها با هتل های چند ستاره است و گردشگران بسیاری را به سمت خود جذب میکند.
مزیت های اقامتگاه بوم گردی
توسعه گردشگری پایدار در منطقه و معرفی مناطق بکر و جذاب به گردشگران و حتی ایجاد انگیزه برای سفر توریست خارجی به این مناطق از دیگر نکات مثبت وجود اقامتگاه های بوم گردی ست. به طوریکه از این طریق بتوان اثرات مثبت گردشگری را برای کشور به حداکثر و اثرات منفی آن را به حداقل رساند.
رونق اقتصاد محلی با توجه به جذب گردشگرانی که هدف طبیعت گردی و آشنایی بیشتر با فرهنگ و رسومات هر منطقه را دارند،یکی از مهمترین اتفاق های وجود این نوع اقامتگاه هاست. گردشگرانی که به این اقامتگاههای بومی میآیند اغلب میخواهند با زیست بوم هر منطقه آشنا شوند و به همین دلیل هم اقامتگاههای بومگردی را انتخاب میکنند.
معرفی و فروش بیشتر تولیدات و صنایع دستی محلی به گردشگران هم بستر تبادل فرهنگی و هنری را شامل می شود و هم باعث حمایت از اشتغال زایی در هر منطقه و ایجاد چرخع اقتصادی در آن می گردد. در واقع، اقامتگاه های بوم گردی به همراه خود کسب و کارهای زیادی را به همراه می آورد و اثرات مستقیمی در توسعه پایدار یک جامعه بومی و یا یک جامعه روستایی دارد.
نگرش درست به اکوتوریسم از مزیت های اقامتگاه های بوم گردی می تواند باشد،اکوتوریسم بخصوص در نواحی بیابانی به شکل فزایندهای در ابعاد جهانی در حال توسعه است. اکوتوریسم مناسب ترین مکانیسم برای توسعه مناطق بیابانی به شمار میرود و این امر به کمک شاخص های اجتماعی و فرهنگی قابل رشد و بسط می باشد.
حفظ فرهنگ ها،ریشه ها،اصالت و نمادهای محلی در هر منطقه و ثبت تنوع فرهنگی و قومیتی و احترام به آنها از اتفاق های بسیار خوبی ست که می تواند اقامتگاه بوم گردی رقم بزند.