جمهوریت : این مراسم با تلاوت آیاتی از کلام‌الله مجید و سرود ملی ایران آغاز شد. اجرای برنامه را محمد سلوکی به‌عهده داشت.
در این برنامه علاوه بر مهندس ضرغامی، علی دارابی قائم‌مقام و معاون میراث‌فرهنگی، علی‌اصغر شالبافیان معاون گردشگری، مریم جلالی معاون صنایع‌دستی و هنرهای سنتی، سعید اوحدی معاون توسعه‌مدیریت و منابع، جواد واحدی معاون امور مجلس، حقوقی واستان‌ها، طاهره قیومی، علیرضا ایزدی و محمدحسن طالبیان، مشاوران وزیر، محمدرضا دشتی اردکانی رئیس فراکسیون گردشگری، زیارت و میراث‌فرهنگی مجلس، مدیران کل ستادی و استانی، مدیران شرکت‌های وابسته، مدیران موزه‌ها و کاخ‌موزه‌ها، مدیران سابق وزارت و سازمان وقت میراث‌فرهنگی، جمعی از هنرمندان و اهالی فرهنگ و هنر حضور داشتند.
سه شبکه تلویزیونی خبر، ایران‌کالا و شبکه جهار سیما در کنار شبکه رادیویی فرهنگ پوشش زنده این برنامه را برعهده داشتند. اکانت اینستاگرامی وزارت میراث‌فرهنگی هم به‌صورت لایو برنامه را برای مخاطبانش منعکس کرد.
کلیپی برای استاد
نخستین بخش مراسم پخش کلیپی درباره زنده‌یاد باقر آیت‌الله‌زاده شیرازی بود که به معرفی این معمار، مرمتگر، استاد دانشگاه، چهره ماندگار عرصه معماری، حفاظت و مرمت بناهای تاریخی ایران می‌پرداخت.
سخنان قائم‌مقام/ جامعه بدون حافظه تاریخی در حالت تعلیق است
در ادامه علی دارابی قائم‌مقام وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی و معاون میراث‌فرهنگی ضمن خوشامد به حضار بیان کرد: «گذر تاریخ در این سرزمین شاهد مردمانی بوده است که شمول رحمت الهی را در زندگی خود با خلق آثاری تبلور داده‌اند که امروز برای ما نه آن آثار بلکه روایت نهان در آن میراث‌فرهنگی نام گرفته است.»
او زیست متعالی در این سرزمین را نیازمند پیوندی پویا بین گذشته و حال دانست و گفت: «این زیست کیفی نیازمند باور، دانش، علوم و تجربه از گذشته تا به امروز است. مظاهر این انتقال همان است که امروز میراث‌فرهنگی می‌نامیم. این مظاهر تا خوانش نشوند تداوم پیدا نمی‌کنند و تا روایت نشوند قوام نمی‌یابند، چراکه وقتی از میراث‌فرهنگی سخن می‌گوییم، مرادمان همه چیزهای ارزشمندی است که به فرهنگ یک مملکت تعلق دارند.»
قائم‌مقام وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی این میراث را حاصل تلاش مردمانی عنوان کرد که در گذشته زندگی کرده‌اند و آن ارزش‌ها را از نسلی به نسلی انتقال داده‌اند.
دارابی ادامه داد: «آری این خوانش و روایت و این تداوم و قوام کار مردمان عادی و فعل روزمره نیست. مردان و زنانی را می‌خواهد که به مرتبه‌ای از وجود رسیده باشند که قدرت خوانش فیض جاری در زمان را دارا باشند و به مرتبه‌ای از بروز و ظهور رسیده باشند که آن را روایت کنند.»
او با بیان اینکه آنان همان بزرگانی هستند که از جهد و تلاش و ایثار بسیار در عرصه فرهنگ، علم و دانش به اجتهاد عملی و نظری رسیده‌اند، افزود: «این مفاخر نمادهایی زنده‌اند از پویایی یک ملت در مسیر شناخت و حفظ فرهنگ خود. این مفاخر معاصر حلقه اتصال گذشته و آینده هستند.»
معاون میراث‌فرهنگی کشور تصریح کرد: «زنان و مردانی که هر یک به سهم خود، در تکمیل دانش و زیست جوامع و توسعه فرهنگی نقش بسزایی داشته‌اند. اینان مرارت‌ها و زحمات زیادی را به جان خریده‌اند تا چراغ فروزان و مشعل‌دار راه سایر انسان‌ها باشند. بسیاری از ناشناخته‌ها را شناسایی کرده‌اند و بسیاری از پرسش‌ها را پاسخ داده‌اند تا دنیای مجهولات را برای ما معلوم‌تر کنند.»
دارابی تکریم از مفاخر را ادای دین به سرمایه‌های ملی و اجتماعی عنوان کرد و ادامه داد: «الگوها و اسوه‌هایی که به مثابه حافظه تاریخی یک ملت هستند. گذشته را چراغ راه آینده خوانده‌اند، زیرا ملتی که گذشته خود را نشناسد، آینده‌ای نخواهد داشت. ملتی که تاریخ، سرنوشت و پیشینه خود را نشناسد، دچار بی‌هویتی، گسست فرهنگی و بی‌قانونی می‌شود، چراکه گذشته، حافظه تاریخی یک ملت است.»
او جامعه بدون حافظه تاریخی را جامعه‌ای در حالت تعلیق دانست و افزود: «معاونت میراث‌فرهنگی با این نگاه و رویکرد نخستین همایش نکوداشت مفاخر و چهره‌های ماندگار میراث‌فرهنگی ایران زمین را برگزار می‌کند، با این هدف که فرهنگ قدرشناسی و صدر نشاندن مفاخر، معرفی اسوه‌های حقیقی، انتقال تجارب برای جامعه و قدردانی از خدمات و تلاش‌های آن‌ها را به سهم خود ادای وظیفه کرده باشد و چه نیکوست که تکریم این عزیزان در زمان حیات پربارشان انجام شود.»
او با بیان اینکه معاونت میراث‌فرهنگی در دوره وزارت و مدیریت مهندس ضرغامی در سنگر صیانت، حفاظت، احیا، معرفی و آموزش میراث‌فرهنگی ۵۴ برنامه ویژه را طراحی و تدوین کرده است، ادامه داد: «ضبط تاریخ شفاهی، تشکیل انجمن خیرین میراث، جشنواره تولیدات چند رسانه‌ای و اینک نکوداشت مفاخر میراث‌فرهنگی. کمیته بررسی و انتخاب مفاخر زیر نظر معاون میراث‌فرهنگی از میان ده‌ها چهره، استاد و فرزانگانی که عمده فعالیت آن‌ها در مجموعه میراث‌فرهنگی بوده، برای نخستین دوره ۱۲ نفر را انتخاب کرده است. از میان این همه سرآمد و مفاخر در گستره علوم مرتبط با حوزه میراث‌فرهنگی اعم از باستان‌شناسی، معماری، مرمت، علوم اجتماعی و علوم انسانی گزینش و انتخاب تعداد محدود امری دشوار است، اما بی‌تردید با برگزاری نخستین دوره و تداوم آن در سال‌های دیگر فرصتی برای تجلیل از سایر مفاخر و سرآمدان خواهد بود که این ما را به آینده امیدوار می‌کند.»
دونوازی دوتار
بخش بعدی برنامه دونوازی دوتار با حضور دو استاد این ساز جهانی بود که هر دو نوازنده پیش‌تر خود به‌عنوان حامل میراث‌فرهنگی ناملموس در فهرست گنجینه‌های زنده بشری قرار گرفته‌اند؛ استاد محمدرضا میثاقی از خطه مازندران و استاد ذوالفقار بیتانه.
سازهای این دو نوازنده بی‌همتا دقایقی چند با هم گفت‌وشنود داشتند.
سخنان وزیر/ اهمیت به چهره‌های ماندگار بخشی از مدیریت داشته‌هاست
مهندس سید عزت‌الله ضرغامی در ادامه به‌روی صحنه آمد و گفت: «امروز برای من توفیقی شد تا در محضر استادان و بزرگان باشم. از آخرین مراسمی که در سازمان صداوسیما با عنوان “همایش چهره‌های ماندگار” برگزار کردیم، همواره آرزو داشتم یک مراسم دیگر را شاهد باشم تا بتوانم حق کمی از افرادی که زندگی خود را وقف مردم کردند به جا بیاورم و توفیق تجلیل از آن‌ها را داشته باشم.»
او افزود: «حوزه میراث‌فرهنگی حوزه تمدنی ملت ایران است. میراث ما متعلق به دنیا و متعلق به بشر است. من در هر جای دنیا که سخنرانی و دیدار دارم به آن‌ها یادآوری می‌کنم که مفاخر متعلق به همه هستند. میراث‌فرهنگی بزرگ‌ترین عامل انسجام بشری است، آن چیزی است که همه انبیا و مشعل‌داران هدایت به دنبال آن بودند و امروز می‌بینیم که میراث‌فرهنگی بهترین عامل و ابزار برای این انسجام است.»
مهندس ضرغامی یادآور شد: «متاسفانه در کشور ما به دلیل عدم شناخت و آگاهی و از روی غرض‌ورزی‌ها این میراث ارزشمند دچار قطب‌بندی شده و تقسیم‌بندی می‌شود که کلا اشتباه است.»
او اضافه کرد: «واقعیت این است که نه تنها در سطح ملی میراث ارزشمند ما مایه قوام است، بلکه در سطح بین‌المللی نیز همین گونه است و ما باید این میراث‌فرهنگی را ترویج دهیم. میراث‌فرهنگی در دنیای بی‌هویتی امروز شناسنامه ماست؛ در دنیای بی‌هویتی که با ابزار رسانه‌ای و استفاده از فضای مجازی برخی از کشورها به دنبال ایجاد هویت برای خود هستند، میراث‌فرهنگی شناسنامه ما به حساب می‌آید.»
وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی ادامه داد: «امروز کشور ما از اختلاف رنج می‌برد، در حالی که همه با یک هدف مشخص یعنی خدمت به مردم حرف می‌زنند، اما خروجی آن چیزی دیگری است. این برای ایران با چنین پشتوانه‌ای اصلا خوب نیست. از دل این ایران با این پیشینه غنی فرهنگی باید مودت و دوستی در بیاید.»
او اضافه کرد: «من پیش‌تر نیز این را گفته‌ام که پندار نیک، گفتار نیک و کردار نیک مصداق کاملی برای عمل صالح است که در قرآن آمده است.»
مفاخر میراث‌فرهنگی به روایتگری کمک کنند
مهندس ضرغامی گفت: «استدعای من از بزرگان و مفاخر این است که روایتگری کنند و نهضت و جهاد تولید و معرفی میراث‌فرهنگی‌مان در فضای مجازی بیشتر شود. ما ملت آپلود بودیم، اما امروز ملت دانلود هستیم. در بعضی از موضوعات مهم که می‌خواهیم اطلاعات جمع کنیم، می‌بینیم چقدر ضعف داریم.»
وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی در پایان صحبت‌های خود خاطرنشان کرد: «تقاضای من از پیشکسوتان و مفاخر و استادان بزرگ حوزه میراث‌فرهنگی این است که کمک کنند تا روح میراث‌فرهنگی را تقویت کنیم و عقب‌ماندگی‌ها را در این باره جبران کنیم. حضور مفاخر و اندیشمندان و راهبری آن‌ها می‌تواند در این باره مهم و تاثیرگذار باشد.»
تجلیل از مفاخر
بخش پایانی مراسم تجلیل از ۱۲ استاد و پیشکسوت این حوزه به پاس یک عمر خدمت برای پاسداری از فرهنگ ایران‌زمین بود.
مهندس عزت‌الله ضرغامی وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، علی دارابی قائم‌مقام وزیر و معاون میراث‌فرهنگی، محمدرضا دشتی اردکانی نماینده مردم اردکان در مجلس شورای اسلامی و رئیس فراکسیون گردشگری و میراث‌فرهنگی مجلس، سعید اوحدی معاون توسعه مدیریت و منابع وزارت، سیدمحمد بهشتی رئیس اسبق سازمان وقت میراث‌فرهنگی برای اهدای لوح و تقدیر از این مفاخر و پیشکسوتان روی سن آمدند.محمدرضا اولیا، عبدالله جبل‌آملی، حمیده چوبک، علی‌اکبر سعیدی، محمدحسن سمسار، محمدرحیم صراف، زنده‌یاد باقر آیت‌الله‌زاده شیرازی، فائق توحیدی، رجبعلی لباف خانیکی، مهدی مجابی، محمدحسن محب‌علی و محمد میرشکرایی ۱۲ پیشکسوتی بودند که در این آیبن مورد تجلیل قرار گرفتند.
همین قدر که خداوند از ما راضی باشد کافی است
عبدالله جبل‌عاملی پیشکسوت حوزه میراث‌فرهنگی پس از دریافت لوح تقدیر با بیان اینکه به شاگردی دکتر شیرازی مفتخر است، گفت: «از او بسیار آموخته‌ام. ما در قبال وظیفه‌ای که انجام می‌دهیم نباید انتظار دیگری داشته باشیم. همین قدر که خداوند از ما راضی باشد، کافی است.»
او در ادامه با اشاره به فراموش شدن بناهای تاریخی شهر اصفهان که در طول جنگ تخریب شده‌اند، افزود: «باید این بناهای تاریخی تخریب‌شده بازسازی و به عنوان یک جنایت تاریخی به دنیا معرفی شوند.»
رونمایی از تمبر یادبود و عکس یادگاری
در پایان این مراسم با حضور تمامی تقدیرشدگان از تمبر نخستین آیین نکوداشت مفاخر میراث‌فرهنگی ایران که به تصویری از باقر آیت‌الله‌زاده شیرازی مزین شده بود، رونمایی شد و حاضران روی سن آن را امضا کردند.
عکس یادگاری برگزیدگان آخرین تصویر این نکوداشت بود.
بیشتر بخوانید:
