درهای سفارت ایران در ریاض گشوده شد

جمهوریت – سفارت ایران روز چهارشنبه درهای خود را در ریاض، پایتخت عربستان سعودی، برای اولین بار در هفت سال گذشته در جدیدترین اقدام به سمت عادی سازی روابط دیپلماتیک کامل بین دو کشور بازگشایی کرد.

به گزارش المانیتور، یکی از شاهدان به خبرگزاری رویترز گفت که تیمی در حال بازرسی از محوطه سفارت بودند که یک ماشین سفید رنگ بزرگ وارد دروازه شد. این بازگشایی تنها چند ساعت پس از ورود هیئت فنی ایرانی به ریاض انجام شد.

سخنگوی وزارت امور خارجه ایران در این باره گفت: هیئت ایرانی در ریاض و جده اقدامات لازم را برای راه اندازی سفارت و کنسولگری انجام خواهد داد.

سفارت ایران در عربستان سعودی در سال ۲۰۱۶ پس از درخواست مقامات سعودی از هیئت دیپلماتیک ایران برای خروج از این کشور در واکنش به حمله به سفارت عربستان در تهران به دلیل اعدام یک روحانی برجسته شیعه توسط سعودی، تعطیل شد. تنش بین دو کشور پس از مداخله عربستان سعودی در جنگ یمن در سال ۲۰۱۵ در حمایت از دولت علیه حوثی  های مورد حمایت ایران تشدید شد.

خصومت عربستان و ایران در سال‌های گذشته به درگیری‌های متعددی در سراسر منطقه دامن زده است، زیرا این دو کشور عمدتاً در یمن، سوریه و لبنان درگیر نبردهای نیابتی بودند. اما در یک گام بزرگ در ماه گذشته، عربستان سعودی و ایران توافقی را با میانجیگری چین برای بازگرداندن روابط دیپلماتیک خود نهایی کردند که نشان دهنده تغییرات عمده در منطقه است.

هفته گذشته، دیپلمات‌های ارشد دو کشور در اولین دیدار در این سطح در بیش از هفت سال گذشته در پکن با هدف پیشبرد توافق که شامل چندین مرحله برای از سرگیری رابطه شان از جمله بازگشایی نمایندگی‌های دیپلماتیک است، ملاقات کردند.

به گفته ناصر کنعانی، یک هیئت سعودی روز شنبه وارد تهران شد و روز پنجشنبه عازم دومین شهر ایران یعنی مشهد خواهد شد.وزارت امور خارجه عربستان نیز اعلام کرد که این هیئت در حال بررسی سازوکارهای لازم  رای بازگشایی سفارت عربستان در پایتخت ایران و کنسولگری آن در مشهد است.

توافق اخیر عربستان و ایران با ظهور چین، نقش سنتی واشنگتن در خاورمیانه را زیر سوال برده است. زمانی که برای اولین بار این توافق اعلام شد، ایالات متحده با احتیاط از آن استقبال کرده بود. جان کربی، سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید، در یک نشست مطبوعاتی در ۱۰ مارس گفت: «اگر این توافق بتواند ادامه یابد و جنگ در یمن به پایان برسد، در نهایت ما از آن استقبال می‌کنیم.»

روز سه‌شنبه، جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی آمریکا و محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی و رهبر بالفعل عربستان، تلفنی درباره ایران و مذاکرات صلح اخیر بین مقامات سعودی و حوثی‌ها گفتگو کردند.

بر اساس بیانیه کاخ سفید، سالیوان از تلاش‌های عربستان سعودی برای دستیابی به «نقشه راه جامع‌تر برای پایان دادن به جنگ» در یمن استقبال کرد و حمایت واشنگتن را از این تلاش‌ها اعلام کرد. این مقام آمریکایی همچنین بر لزوم «حفظ بازدارندگی در برابر تهدیدهای ایران » تاکید کرد.

یک هیئت بلندپایه سعودی در آخر هفته گذشته در صنعا، پایتخت یمن، با مقامات حوثی به عنوان بخشی از تلاش‌های مجدد برای پایان دادن به جنگ در یمن دیدار کرد. در همین حال، تیم لندرکینگ فرستاده ویژه ایالات متحده در امور یمن روز سه شنبه در حمایت از تلاش های صلح در یمن عازم منطقه خلیج فارس شد. وی قرار است با مقامات سعودی، یمن و دیگر مقامات دیدار کند تا راه‌های دستیابی به یک آتش‌بس پایدار و فرآیند سیاسی فراگیر و با میانجیگری سازمان ملل و در عین حال اطمینان از ادامه تلاش‌ها برای کاهش بحران اقتصادی و رنج یمنی‌ها را بررسی کنند.

روابط ایالات متحده و عربستان پس از روی کار آمدن جو بایدن، رئیس جمهور این کشور در ژانویه ۲۰۲۱، دچار مشکلاتی شده است. ایالات متحده متعهد شده بود که روابط واشنگتن با ریاض و فروش تسلیحات به عربستان را به دلیل دخالت ادعایی محمد بن سلمان در قتل جمال خاشقجی، روزنامه نگار سعودی در کنسولگری عربستان سعودی در استانبول و دخالت سعودی در جنگ یمن مورد ارزیابی مجدد قرار دهد.

تنش ها پس از آن به اوج خود رسید که اوپک به رهبری عربستان سعودی و  اوپک پلاس در اکتبر ۲۰۲۲ اعلام کردند تولید نفت خود را کاهش می دهند آنهم درست در زمانی که جنگ روسیه علیه اوکراین عرضه جهانی نفت و گاز طبیعی را مختل کرده بود. این اعلامیه چند ماه پس از سفر بایدن به عربستان سعودی و دست دادن او با محمد بن سلمان پرحاشیه منتشر شد.

توافق ایران و عربستان