جمهوریت – سیما پروانه گهر در روزنامه سازندگی نوشت : شعار شفافیت و مطالبه شفافیت آراء که از مجلس دهم شروع شده بود و بعد از مخالفت مجلس دهم با آن به شعار و تبلیغ اصلی مجلس یازدهمی ها در ایام انتخابات اسفند ۹۸ تبدیل شده بود، بالاخره بعد از فرازو نشیب بسیار ، روز گذشته با محتوای و عنوان «شفافیت آراء قوای سه گانه و برخی دستگاه ها» تصویب شد. پیش از این در زمانی که طرح تنها محدود به مجلس بود، از ابتدای امر با مخالفت مجلس یازدهمی ها با کلیات رو به رو شد. حالا اما طرح تغییر زیادی کرده است و می گوید علاوه بر شفاف شدن آراء مجلس ، آراء دو قوه دیگر و نهادهای دیگری از جمله مجمع تشخیص مصلحت نظام و شورای نگهبان نیز باید شفاف شود.
از ابتدای تدوین طرح دوم، افزودن الزام شفافیت آراء دو قوه دیگر و مجمع تشخیص مصلحت و شورای نگهبان به شفافیت آراء مجلس با واکنش های تندی از جانب برخی نمایندگان و طرفداران موضوع «شفافیت آراء در مجلس» در خارج از مجلس همراه شد. این گروه مطرح می کردند که طراحان طرح ثانوی با علم به این که شورای نگهبان زیر بار شفاف شدن آراء خود نمی رود و البته مجمع تشخیص و احتمالا قوه قضاییه نیز مخالفت جدی با این مساله خواهند داشت در عمل تنها مطالبه شفافیت را از سر خود باز کردند تا در افکار عمومی مطرح کنند که طرح شفافیت را تصویب کردند اما شورای نگهبان آن را رد کرد بنابراین مجلس یازدهم در عملکرد خود کوتاهی نداشته و خلاف وعده خود عمل نکرده است.
بیشتر بخوانید:
کار به جای رسید که نمایندگانی که تا پیش از این به شدت پیگیری طرح شفافیت بودند روز گذشته با طرح شفافیت آراء سه قوه و برخی دستگاه ها مخالفت کرده و مخالفت خود را نیز در شبکه های اجتماعی اعلام کردند . برخی دیگر از فعالین اصولگرا نیز انچه روز گذشته در مجلس تصویب را «شوء شفافیت » خوانده و مدافعان و طراحان طرح دوم یعنی شفافیت آراء همه دستگاه ها و قوا را به نوعی از دور زدن مطالبات مردم و شعارهای خود متهم کردند.
شکاف در مجلس بر سر طرح های شفافیت
به نظر می رسد طیف اصلی حامیان شفاف شدن آراء نمایندگان مجلس به شدت با نسخه دوم و طرح ثانویه در این موضوع مخالفت هستند چرا که یقین دارند طرح در مراحل عبور از شورای نگهبان به بن بست رسیده و در عمل موضوع فراموش خواهد شد.
اصلی ترین حامیان طرح شفافیت آؤاء نمایندگان که دیروز جدی ترین مخالفان طرح شفافیت همه دستگاه بودند را چهره های جبهه پایداری در مجلس تشکیل می دهند . علی خضریان در توئیتی ضمن انتشار فیلم کوتایه از رای مخالف به این طرح، در اینباره نوشته است:«درحالی که طرح شفافیت آرای نمایندگان به دنبال ایجاد ساز و کاری برای پاسخ به یک مطالبه اجتماعی در مجلس است، خروج این طرح از دستور با شعار شفافیت برای قوای سه‌گانه با عنایت به اصل ۶۹ قانون اساسی که مجلس مکلف به انتشار علنی مذاکرات است، را بی‌صداقتی با مردم می‌دانم و رای ندادم».
روح الله ایزدخواه نماینده تهران در مجلس و از اعضاء لیست پایداری برای مجلس یازدهم نیز طرحی که روز گذشته کلیات آن تصویب شد را «طرح نمایشی مجلس برای شفافیت» خوانده و با بیان این که به این طرح رای منفی داده نوشته است:« این طرح شتاب زده را نشانه تخطی هیئت رئیسه مجلس از تعهد قانونی است چرا که کتاب شفافیت آرای نمایندگان را با دوسال معطلی و کلی کار کارشناسی و در حالی که چند ماه پیش در دستور کار صحن قرار دارد نادیده گرفته و یک طرح کلی و مبهم را جایگزین کردند».
ایزد خواه همچنین از اسامی از قبیل «مالک شریعتی، روح اله نجابت، نصراله پژمانفر، حسین زاده بحرینی، متفکر آزاد، مهدی عسگری، کریمی قدوسی و غلامحسین رضوانی» به عنوان دیگر مخالفان این طرح شفافیت نام برده و نوشته است که «همه این افراد از طراحان و مدافعان شفافیت آرای نمایندگان هستند » اما همزمان درباره طرح دوم تاکید کرده است که این طرح، «اختیار تعیین اطلاعات و قابل انتشار را به رئیس مجلس و رئیس قوه قضائیه داده و اختیار تعیین محرمانگی اطلاعات را بدون تعیین شاخص دقیقی، به شورای امنیت ملی سپرده است» و هشدار داده که «بدین شکل، مجلس نمایندگان بی اثر می شود و اطلاعات مهم برای مردم، همچنان غیز شفاف خواهد ماند».
چهره های جبهه پایداری از اصلی ترین مدعیان و مطالبه گران طرح شفافیت آراء نمایندگان مجلس بودند . پیش از این در زمانی که این طرح با مخالفت مجلس دهم رو به رو شد به صورت سازمان یافته تمام این تشکل سیاسی بر مجلس دهم شوریدند و سخنرانی معروف واعظ اصولگرا و نزدیک به این جریان یعنی علیرضا پناهیان مبنی بر این که «آی مجلس ، آدم باش و شفافیت را تصویب کن» در همان زمان صدایی از دل این جریان تلقی شد. صدایی که حالا می گوید طرح دوم مبنی بر تعمیم شفافیت به همه نهادها، دور زدن اصل و هدف اصلی شفافیت آراء نمایندگان در مجلس است.
سید جواد ابطحی ، عضو شورای مرکزی جبهه پایداری و نماینده ادوار مجلس در زمانی که مجلس یازدهم با کلیات طرح شفافیت آراء نمایندگان مخالفت کرده بود، تاکید کرده بود که «آقایان یک شعری خوندند و در قافیه ماندند، همین آقایان که مجلس دهم را متهم به عدم شفافیت کردند و فریاد زدند که «ای مجلس! آدم باش» حالا در تحقق شعار خود مانده اند» و با اشاره به تلاش مجدد مجلس یازدهم برای بررسی دوباره طرح و قرار گرفتن آن در دستورکار فعلی جلسات صحن علنی نیز گفته بود :« می خواهند به هر شکلی دهان منتقدان را ببندند و بگویند شفاف سازی آراء را تصویب کردیم، در حالی که این طرح تحقق دهنده هدف اصلی از شفاف سازی نیست»
عضو شورای مرکزی جبهه پایداری با بیان این که در مطالعه طرح شفافیت آراء دستگاه ها و قوای جمهوری اسلامی به موارد خلاف قانون اساسی برخورد کرده است، این طرح را در تضاد با روح قانون اساسی خوانده و گفته بود که «طرح جدید تاکید دارد که رییس مجلس هم می تواند بگوید طرح شفاف نباشد، علنی نباشد، این اختیارات با چه منطقی به یک نماینده داده می شود؟ نباید از یاد برد که رییس مجلس یک نماینده است و یک رای دارد.»
در مقابل این دیدگاه های قدیم و جدید چهره های متعلق به جبهه پایداری ، مطلب منتشر شده در خبرگزاری رسمی مجلس مبنی بر «شفافیتی به وسعت تمامی قوا» و دفاع از «مطالبه شفافیت از تمامی دستگاه ها و منحصر نکردن آن به مجلس» را می توان به نگاه رییس مجلس در خصوص این اختلاف نظر ربط داد. به نظر می رسد، علی رغم این که بعد از نزدیک به دو سال از آغاز کار مجلس یازدهم روز گذشته کلیات طرح شفافیت آراء تصویب شد اما این مساله باعث اختلافات جدی در مجلس شده و جبهه پایداری صف بندی جدی مقابل قالیباف پیدا کرده‌اند.
افول پایداری
با وجود مانور پررنگ پایداری ها در قبال « طرح شفافیت قوای سه گانه و دستگاه های اجرایی و سایر نهادها» اما بررسی آمارها و تعداد آراء نمایندگان نشان می دهد که قاطبه مجلس یازدهم به چه سمتی تمایل دارد. روز گذشته دوفوریت طرح « طرح شفافیت قوای سه گانه و دستگاه های اجرایی و سایر نهادها» با ۱۹۳ رأی موافق، ۵۳ رأی مخالف و ۱۰ رأی ممتنع از مجموع ۲۶۲ نماینده حاضر در صحن تصویب شده است یعنی حدود دو سوم نمایندگان با این طرح موافق هستند.
این در حالی است که پانزده بهمن سال گذشته علی رغم تفاوت های بسیار زیاد فضای مجلس از آن روز تا امروز ، کلیات طرح شفافیت آراء نمایندگان تنها ۱۵۳ رای آورد و ۶۳ مخالفن نیز در تابلو صحن بهارستان ثبت شد. عدد ۵۳ تا ۶۳ گروهی از نمایندگان هستند که از اساس با این طرح مخالفند . ان ها به صراحت می گویند که تصویب این طرح نمایندگان را در حوزه های انتخابیه به چالش می کشد علاوه بر این که در تضاد منافع منطقه ای و ملی قرار می گیرند . بخشی از آن ها نیز می گویند این طرح برای پالایش راحت تر نمایندگان توسط شورای نگهبان برای ادوار آتی مجلس است.
۱۹۳ رای دیروز و ۱۵۳ رای بهمن ماه سال گذشته اما گروهی هستند که در ظاهر با شفافیت موافقند.تفاوت آن ها اما ضریب نفوذ جریان پایداری را در مجلس نشان می دهد. ۱۵۳ رای بدنه آرایی است که پایداری ها توانستند برای در موافقت با شفافیت آراء نمایندگان مجلس با خود همراه کنند یعنی کمی کمتر از نیمی از نمایندگان. طبیعی بود که روز گذشته جریان پایداری مخالف تصویب کلیات این طرح بود و میزان آراء نشان از جایگاه این جریان دارد . ۱۹۳ رای نشان می دهد پایداری دست برتر را در رای گیری شفافیت نداشته است. این مسائل در حالی است که پایداری ها در مساله مذاکرات هسته ای نیز دیگر در مجلس حرف اول و آخر را نمی زنند . کمی بیش از یک سال پیشف مجلس یازدهم با هدایت جبهه پایداری طرح اقدام راهبردی برای لغو تحریم ها را تصویب کرد ، حالا اما تک صداهای مخالف محمود نبویان در مخالفت با مذاکرات هسته ای دولت سید ابراهیم رییسی یا توئیت های ج.اد کریمی قدوسی درباره «تیم ۵ نفره مخالف برجام» در مجلس یازدهم بی رمق تر از آن است که صدای غالب پارلمان در قبال دولت سید ابراهیم رییسی و مذاکرات احیایء برجام تلقی شود. فصل تغییر وزن ها در بهارستان در راه است.
