موضع ایران درباره متن اروپا برای توافق هسته ای

از روز گذشته و در شرایطی که هنوز مذاکره‌کنندگان کشورهای حاضر در گفتگوهای وین مشغول تبادل پیشنهادات و ایده‌های خود برای خارج کردن مذاکرات رفع تحریم‌ها از وضعیت موجود بودند، برخی خبرنگاران شناخته شده غربی و همچنین مقامات سیاسی اروپایی از نهایی شدن متن توافق خبر دادند.

به‌دنبال این اقدام، کلیدواژه «متن نهایی توافق» بلافاصله به صورت پرتکرار از سوی رسانه‌های غربی بازنشر شد و در کنار برخی ابراز خوش‌بینی‌ها از سوی مقامات اروپایی حاضر در مذاکرات، فضای یک‌سویه‌ای را که با واقعیت‌های موجود در اتاق مذاکرات متفاوت بود، پدید آورد.

اگرچه رسانه‌های کشورمان بلافاصله به خط انحرافی ایجاد شده از سوی رسانه‌های غربی با تاکید بر نهایی نشدن متن توافق پاسخ دادند اما این رویکرد رسانه‌ای هدفمند از سوی ضلع غربی میز مذاکرات وین همچنان مجدانه در حال پیگیری است.

امروز و بلافاصله پس از پایان آخرین دور مذاکرات رفع تحریم‌ها در وین، این خط خبری با دامنه گسترده‌تری پیگیری شد و مقامات اروپایی حاضر در مذاکرات نیز با صراحت بیشتری در مورد آماده شدن متن نهایی مذاکرات صحبت کردند.

روایت مقامات ایرانی اما تفاوت معناداری با اظهارات طرح شده از سوی غربی‌ها داشت و تنها بر این موضوع متمرکز بود که «انریکه مورا» معاون هماهنگ‌کننده اتحادیه اروپایی چند ایده را به طرف‌های مذاکره‌کننده در وین ارائه کرده و لازم است این ایده‌ها در پایتخت‌ها مورد بررسی دقیق‌تر قرار بگیرد.

طبعا زمانی که جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان یکی از طرف‌های اصلی مذاکرات، متن موجود را به‌عنوان توافق نهایی قبول ندارد، هیچ مقام دیگری نمی‌تواند از نهایی شدن متن توافق صحبت کند.

اشاره به نهایی شدن متن توافق از سوی طرف غربی ناظر بر تثبیت این رویکرد غیر قابل پذیرش است که چون متن توافق نهایی شده، پس غیر قابل مذاکره است و طرفین تنها باید نظر نهایی خود در مورد این متن را اعلام کنند.

تاکید بر این رویه که کاملا با اصول مذاکرات در تناقض است، در حقیقت تلاش برای ایجاد جایگاه و نقشی ویژه برای اتحادیه اروپایی است که هیچگاه مورد توافق طرفین مذاکرات قرار نگرفته است.

به بیان دقیق‌تر؛ اتحادیه اروپایی در جایگاه هماهنگ‌کننده مذاکرات نمی‌تواند پیشنهادات خود را به‌عنوان «متن نهایی» معرفی نماید چرا که اتخاذ تصمیم‌ در این خصوص تنها در اختیار طرف‌های مذاکره‌کننده است.

ساعاتی قبل یک سخنگوی وزارت خارجه آمریکا که نخواست نامش فاش شود اعلام کرد: همان‌طور که اتحادیه اروپا دو هفته پیش اعلام کرد، متنی که آن‌ها ارائه کرده‌اند بهترین و تنها مبنای دستیابی به توافق است.

او تاکید کرد: در ارتباط با ما، موضع‌مان روشن است؛ ما آماده نتیجه‌گیری سریع درباره توافق بر پایه پیشنهادهای اتحادیه اروپا هستیم. او گفت: ایرانی‌ها مرتبا می‌گویند که آماده بازگشت دوجانبه به برجام هستند. منتظر می‌مانیم ببینیم که آیا عمل آن‌ها با حرف‌شان یکی است.

اتخاذ این موضع از سوی آمریکا که مسئول اصلی شکل‌گیری وضعیت موجود است و همچنان تلاش می‌کند با استفاده از ابزارهای سیاست فشار حداکثری ترامپ دیدگاه‌های زیاده‌خواهانه خود را به مذاکرات تحمیل کند، به صورت واضح نشان داد که تاکید بر «نهایی شدن متن توافق» از سوی رسانه‌ها و مقامات غربی رویکردی هماهنگ شده برای زیر فشار گذاشتن ایران برای پذیرش متن توافق شده میان آمریکا و اتحادیه اروپایی است.

مقامات ایرانی در پایان آخرین دور مذاکرات وین تاکید داشتند که در برخی موضوعات پیشرفت‌های نسبی حاصل شده اما معنی این اظهارات به طور قطع رسیدن طرفین به متن نهایی توافق نیست.

پس از یازده ماه گفت‌وگو در وین که با فراز و فرودهای بسیاری همراه بوده آنچه که موجب نهایی نشدن متن توافق تاکنون شده رفتار غیر صادقانه غربی‌ها و تلاش برای استفاده از ابزارهای فرامذاکراتی برای زیر فشار قرار دادن ایران بوده است.

اتخاذ این رویکرد کاملا سیاسی از سوی غربی‌ها همان‌طور که تاکنون تاثیری بر مواضع اصولی ایران نداشته، از این پس نیز در پیگیری راهبرد اصولی مذاکره‌کنندگان ایرانی برای احقاق حقوق ملت ایران نخواهد داشت.