جمهوریت – روزنامه هم میهن نوشت : بنیاد FRIEDRICH-EBERT-STIFTUNG که یک موسسه سیاسی آلمانی نزدیک به حزب سوسیال‌دموکرات آلمان است، درباره تاثیر حمله روسیه به اوکراین بر رویکرد مسکو نسبت به احیای برجام، گزارش مفصلی تهیه کرده است.
حمله روسیه به اوکراین تأثیر چشمگیری بر رویکرد این کشور نسبت به برجام داشته است. پس از تهاجم، روسیه از تلاش برای پیشرفت معنی‌دار و به‌موقع در مذاکرات هسته‌ای یا مصون نگه داشتن آن از تنش‌های ژئوپلیتیک گسترده‌تر دست برداشت.
اتکای فزاینده روسیه به ایران برای حمایت اقتصادی و میدانی، توانایی و تمایل کرملین برای انتقاد از ایران را کاهش داد، چه رسد به اینکه ایران را به سمت پذیرش توافق سوق دهد. این به‌هیچ‌وجه به این معنی نیست که تغییر رویکرد روسیه در بهار و تابستان سال ۲۰۲۲ تنها عامل تعیین‌کننده در ممانعت از احیای توافق هسته‌ای بود، بلکه به این معناست که روسیه یکی از چندین عامل مهم است.
از اکتبر ۲۰۲۲، برخورد با اعتراضات داخلی ایران و اتکای فزاینده روسیه به پهپادهای ایرانی، موانع بزرگی را برای احیای برجام ایجاد کرده است. به نظر می‌رسد روسیه محاسبه کرده است که قرارگرفتن برجام در برزخ، ممکن است درحالی‌که به جنگ علیه اوکراین ادامه می‌دهد، به بهترین نحو منافع‌اش را تامین میکند چراکه از نظر اقتصادی، تحریم‌ها علیه تهران پابرجا خواهند ماند و در مقابل از تقویت بیشتر موقعیت تهران در برابر مسکو کاسته خواهد شد و در عین حال تجارت روسیه و ایران همچنان به رشد خود ادامه خواهد داد.
از نظر سیاسی، مسکو می‌تواند در رویارویی ژئوپلیتیکی گسترده‌تر با غرب، حتی در بحبوحه نامشخص بودن سرنوشت برجام، جمهوری اسلامی را محکم در کنار خود نگه دارد. روسیه با تحکیم روابط خود با تهران و با توجه به برتری جریانات تندرو در ایران در سال‌های اخیر، احتمالاً محاسبه کرده است که آینده برجام به به دلیل چشم‌اندازهای ناچیز نزدیک شدن تهران و واشنگتن، بی‌اهمیت خواهد بود.
با توجه به همکاری بی‌سابقه روسیه و ایران، برخی ناظران اخیراً هشدار داده‌اند که مسکو نه‌تنها ممکن است مانع از بازگرداندن برجام شود، بلکه حتی فعالانه از برنامه هسته‌ای ایران – حالا یا در آینده – حمایت کند.
با این حال، به چند دلیل، به نظر می‌رسد که روسیه بعید است تا آنجا پیش برود که مستقیما از ایران در ساخت سلاح هسته‌ای حمایت کند، نخست به این دلیل که، روسیه احتمالاً با تضعیف قابل‌توجهی به واسطه جنگ در اوکراین خارج می‌شود، که این امر این کشور را مجبور خواهد کرد اتکای خود به زرادخانه‌های هسته‌ای استراتژیک و غیراستراتژیک خود را افزایش دهد. با فرض اینکه تسلیحات هسته‌ای در آینده برای روسیه اهمیت بیشتری پیدا کند، بعید است که از سایر بازیگران – حتی شرکای صاحب چنین سلاح‌هایی استقبال کند.
دوم اینکه داشتن سلاح هسته‌ای از سوی ایران، موقعیت چانه‌زنی تهران را در برابر روسیه بیشتر میکند و این هم به نفع مسکو نیست.
ثالثاً، با توجه به تصورات گسترده از همسویی بیشتر روسیه و ایران، مسکو احتمالاً مایل به نشان دادن تداوم یکدستی بین ایران و سایر بازیگران منطقه – اسرائیل، کشورهای عربی خلیج‌فارس و ترکیه – خواهد بود.
چهارم اینکه درحالی‌که تهران دوست مسکو است، روسیه باید حداقل احتمال اعتراضات بی‌سابقه و بی‌ثباتی داخلی در ایران را نه در کوتاه‌مدت، بلکه در میان‌مدت در نظر بگیرد. در صورت وقوع تغییرات جدی در ایران، روابط ایران با روسیه می‌تواند اساساً تغییر کند، در این صورت داشتن سلاح هسته‌ای توسط ایران می‌تواند یک کابوس استراتژیک برای مسکو باشد.
در نهایت، پیگیری ایران برای رسیدن به آستانه هسته‌ای برای خدمت به اهداف مسکو در بحبوحه رویارویی با غرب، کاملاً کافی است، زیرا باعث ایجاد عدم اطمینان در خاورمیانه و در نتیجه بسته شدن دست ایالات متحده برای تمرکز بر چین و روسیه می‌شود.
درحالی‌که این ملاحظات باید مانع از حمایت فعال روسیه از برنامه هسته‌ای ایران شود، نمی‌توان تصور کرد که کرملین – که توانش به واسطه جنگ در اوکراین مصرف می‌شود – هنوز تصمیم راهبردی در مورد اینکه تا چه حد می‌خواهد در حمایت از برنامه هسته‌ای ایران پیش برود، نگرفته باشد.
در زمان نگارش این مقاله، موانع بر سر راه احیای برجام بسیار زیاد هستند؛ از اوایل سال ۲۰۲۳، وضعیت در ایران بی‌ثبات است، اتکای روسیه به ایران در جنگ در اوکراین ادامه دارد، و دولت جدید اسرائیل قصد خود را برای مقابله با برجام اعلام کرده است.
در اواخر ژانویه، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برآورد کرد که ایران اکنون اورانیوم بسیار غنی‌شده کافی برای ساخت «چند سلاح هسته‌ای» دارد. در ماه‌های آینده با منقضی شدن محدودیت صادرات موشک‌های بالستیک کوتاه‌برد ایران ذیل برجام، تنش‌ها بیشتر خواهد شد.
روسیه در حال حاضر زمان میل به تقویت همکاری نظامی-دفاعی با ایران دارد و این میل با منقضی شدن بند محدودیت صادرات موشک‌های بالستیک ایران، بیشتر خواهد شد. اگر سه کشور اروپایی و واشنگتن با یکدیگر متحد شوند و تا قبل از اکتبر مکانیزم ماشه را فعال کنند، بسیار بعید است که مسکو تهران را برای پاسخی معتدل به غرب تحت فشار قرار دهد. هرگونه گام تنش‌زای ایران – در مورد غنی‌سازی، تعامل با بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی یا در سایر زمینه‌ها – ممکن است ناقوس مرگ برای توافق هسته‌ای را به صدا درآورد.
بیشتر بخوانید:
- آمریکا: بر حمایت از معترضان متمرکزیم نه مذاکرات برجامی
- هیلاری کلینتون: مذاکرات با ایران را متوقف کنید
- روزنامه ایران: آمریکا می خواهد آشوب‌های خیابانی را به عنوان حربه در مذاکرات استفاده کند
- ادعای رسانه آمریکایی درباره مذاکرات احیای برجام
- آخرین مواضع روسیه درباره توافق هسته ای وین
- گزارش رسانه شورای امنیت ملی از فضای مذاکرات
- ساعات تعیین کننده مذاکرات وین در مورد پادمان ها
- آیا قفل توافق هسته ای در وین باز می‌شود؟
- اعلام شرط رئیسی برای توافق نهایی مذاکرات هسته‌ای
- چه پیشرفت‌هایی در مذاکرات وین صورت گرفته؟
- خبر فوری روس ها: پیش‌نویس توافق توزیع شد
- پایان مذاکرات در وین و بازگشت هیأت ایرانی
- توضیح جوزپ بورل درباره نتیجه مذاکرات وین
- وزارت خارجه: متن توافق هسته ای نهایی نیست
- ایران: بهتر است آمریکایی‌ها توافق را بپذیرند
- جهان در انتظار پاسخ ایران برای اعلام توافق هسته‌ای
- چرایی نرمش غربی‌ها در مذاکرات اخیر در وین
- خراسان: اروپا و آمریکا بدنبال آچمز ایران هستند
- مخالفت شدید شریعتمداری درباره توافق هسته ای وین
- موضع ایران درباره متن اروپا برای توافق هسته ای
- توصیه چهره نزدیک به جلیلی؛ روی دیوار اروپا یادگاری ننویسید
- شریعتمداری آب پاکی را روی دست همه ریخت؛ توافق بی توافق!
- شرط ایران برای توافق اعلام شد؛ این داماد باید عروس را خوشبخت کند
- سران قوا امشب درباره برجام تصمیم نهایی را می‌گیرند
- تفاوت اعتماد نظام به تیم مذاکره کننده فعلی و قبلی/ دست تیم مذاکره‌کننده برای توافق چقدر باز است؟
- تاکیدخطیب جمعه بر رفع تحریم‌ها و راستی‌آزمایی
- ادعا درباره امتیاز جدید اروپا به ایران در مذاکرات
- آمریکا توافق با ایران را تکذیب کرد
- روسیه هیچ احتیاجی به احیای برجام ندارد
- حمله به مذاکره کنندگان: ذلیلانه در تمنای احیای توافق استعماری هستید
- اجازه دهید مذاکره کنندگان کارشان را انجام دهند
- آخرین موضع ایران درباره مذاکرات هسته ای وین
- ذوالنور: لازم باشد باز هم برجام را آتش می‌زنم
- کیهان هم ‘احیاى توافق برجام’ را تایید کرد
- ایندیپندنت: ایران پیشنهاد اروپا را پذیرفت
- توافق را امضا کنید؛ بدون توجه به فشار تندروها
- روایت کیهان از تفاوت برجام در دولت رئیسی و روحانی
- پزشکیان: این برجام از برجام دولت قبل ضعیف‌تر است
- روزنامه رسالت: آمریکا باید دستهای خود را بالا ببرد
- روسیه تلاش‌های ایران در احیای برجام را تحسین کرد
- تصویب توافق احیای برجام در مجلس الزامی است ؟
- مشاور تیم مذاکره ایران:می خواهیم سریع تر توافق شود
- واکنش آمریکا به ادعاها درباره جزئیات مذاکرات وین
- جزئیات طرح اروپایی ها برای احیای برجام
- باقری کنی در نشست غیررسمی با خبرنگاران چه گفت؟
- جزئیات پاسخ ارسالی ایران به آمریکا و اروپا
- اسرائیل به آلمان: پایان برجام را اعلام کنید
- احیای برجام و آشکار شدن اختلاف سعید جلیلی و دولت
- روایت اسرائیلی ها از پیش‌نویس اروپا برای توافق
- نظر نماینده رهبری درباره نام سپاه در مذاکرات
- حذف نام سپاه از لیست تروریستی شرط توافق بود؟
- آمریکا: توافق با ایران نزدیک نیست
- کیهان: توافق برای غرب مسئله مرگ و زندگی است
- تفاوت برجام رئیسی با برجام روحانی چیست؟
- جزئیات اولیه از پیش‌نویس توافق هسته‌ای وین
- جمهوری اسلامی: فعال کردن ۵۰۰سانتریفیوژ را اگرچه شمخانی دستور داد و اسلامی عمل کرد، اما نتیجه زحمات علی اکبرصالحی بود
- کیهان: توافق نکردن در برجام ، بهتر از توافق بد است
- ایران: پاسخی از آمریکا دریافت نشده /انتقام از قاتلان سردار سلیمانی به رفع تحریم‌ها ارتباط ندارد
- گزارش شمخانی و علی باقری از مذاکرات هسته ای در جلسه فوق‌العاده مجمع تشخیص
- آژانس انرژی اتمی ادعاها درباره ایران را تکرار کرد
- مسئول سیاست خارجی اروپا: پاسخ ایران معقول است
- آمریکا امروز موضعش درباره برجام را اعلام میکند/ توافق نزدیک است
- کیهان: وجود جریان مرموز در پرونده هسته ای
- توصیه لحظه آخریِ حسین شریعتمداری درباره برجام
- ۳ خواسته برجامی رد شده ایران از سوی آمریکا
- سردار کوثری : اگر توافق نشود هیچ اتفاقی نمی‌افتد/هیچ‌گاه سپاه در مذاکرات دخالت نکرده
- مذاکرات برجامی به دولت رئیسی تحمیل شده
- اعلام تاریخ پایان بررسی پاسخ برجامی آمریکا
- جدیدترین موضع آمریکا درباره نامه به ایران
- توبیخ رئیس موساد به دلیل اظهاراتش درباره توافق آمریکا برای احیای برجام
- احمد بخشایش اردستانی: باید بمب اتم به دست آوریم
- رسالت: تا پادمان حل نشده، توافق را امضا نکنید
- آمریکا: هنوز تفاهمی درباره برجام حاصل نشده
- نخستین واکنش آمریکا به پاسخ برجامی ایران
- برجام ؛ عامل تعویق ظهور امام زمان !
- نظر متفاوت نماینده اروپا درباره توافق با ایران
- ادعای تغییر مطالبات پادمانی ایران در احیای برجام
- مذاکره شتر مجنون است،به کوی لیلی نمی رود
- افشاگری نماینده مجلس از محتوای پیش نویس برجام
- مطهری: نحوه مذاکره ما با آمریکا مسخره است
- پولیتیکو: فعلا منتظر “احیای برجام” نباشید
- ادعای اسرائیل علیه ایران و توافق احتمالی
- تصمیم گیری برای احیای برجام به رئیسی واگذار شده
- اما و اگر‌ها را کنار بگذارید و درباره برجام تصمیم بگیرید
- کیهان: از منتقدان مذاکره در دولت رئیسی استقبال می‌شود
- آمریکا به اسرائیل اطلاع داده توافق به این زودی‌ها امضا نمی‌شود
- ایران توان ساخت بمب اتم را دارد اما معتقد به این کار نیست
- سرمای پیش روی اروپا چقدر در مذاکرات هسته‌ای به نفع ایران است
- هشدار روسیه نسبت به صدور قطعنامه علیه ایران
- آمریکا: صبر ما برای توافق در وین بی‌پایان نیست
- آمریکا : اقدام‌های ایران ما را به عقب می برد
- نشست رابرت مالی با لابی صهیونیستی مخالف برجام
- آمریکا از روسیه و چین فارغ شود، سراغ ایران می آید
- بیانیه تروئیکای اروپایی درباره مذاکرات هسته‌ای
- وندی شرمن: مذاکرات احیای برجام به «بن‌بست» رسیده / پاسخ ایران به پیشنهاد اتحادیه اروپا «برای ما غیرقابل قبول» بود
- هاآرتص: منتظر چرخش در مذاکرات برجام باشید
- مذاکرات برجام به بن‌بست خورده است
- ناگفته عراقچی از تذکر رهبری به ظریف در مذاکرات
- امیرعبداللهیان: پلن ۲ را عملیاتی خواهیم کرد
- آمریکا: احیای برجام در آینده نزدیک دشوار است
- احتمال صدور قطعنامه شورای حکام علیه ایران ؟
- اطلاعات پنتاگون از انتقال پهپادهای ایران به روسیه
- فیری بیکن: دولت بایدن صداوسیما را از تحریم‌های آمریکا معاف کرد
- توصیه آمریکا به انگلیس: سپاه را در لیست گروه های تروریستی قرار ندهید
