جمهوریت– ناصر تبریزی– یک هفته از خبر هولناک مرگ خودخواسته کیومرث پور احمد ، گذشته است. هر چه سعی کردم درکی از این واقعیت تلخ، آن هم از سوی انسان آزاده ای همچون پور احمد سرزده ، نتوانستم با خود کنار بیایم. دست به دامان دورکیم شدم شاید بشود از طریق یکی از بزرگانی که در این حوزه صاحب نظر هستند، توجیهی بیایم.
خودکشی از در دیدگاه دورکیم
دورکیم در کتاب خود با نام «خودکشی» که در سال ۱۸۹۷ منتشر شد، عوامل اجتماعی مؤثر بر خودکشی را تحلیل و استدلال کرد که این فقط یک مشکل شخصی نیست، بلکه یک پدیده اجتماعی است که تحت تأثیر روابط و هنجارهای درون یک جامعه قرار دارد.در این راستا،دورکیم چهار نوع خودکشی را شناسایی کرد: خودخواهانه ، نوع‌دوستانه، آنومیک و جبرگرایانه. برای باز شدن مطلب خلاصه ای از «انواع خودکشی از دید دورکیم «را طرح می کنم.
۱- خودکشی خودخواهانه
«خودکشی خودخواهانه زمانی اتفاق می‌افتد که فرد فاقد یکپارچگی اجتماعی یا احساس تعلق در یک جامعه است. در این نوع از خودکشی، رابطه فرد با جامعه و محیط بسیار ضعیف و کمرنگ بوده و فرد در بافت جامعه حضور چشمگیری ندارد و منزوی گشته است. به عبارتی چنین افرادی خودکشی می‌کنند، چون اتصالی به جمع ندارند و از آن غایب هستند. این غیبت می‌تواند منجر به بی‌معنا شدن،افسردگی و در نهایت مرگ شود.»
اینکه لحظه ای هم بتوان در وجود «پوراحمد» چنین حسی را فرض گرفت، هیچ محلی از اعراب ندارد. بطور قطع کارگردانی در سطح کیومرث پور احمد ، رابطه عمیق و تنگاتنگی ( حتی پس از مرگ) با جامعه و محیط خود داشته و جایگاه او در سینمای ایران جاودانی خواهد بود و به طور قطع استقبال بی نظیر مردم از فیلم های او تعلق خاطر مردم به پوراحمد شفاف و روشن بوده است.
۲- خودکشی نوع‌دوستانه
«این نوع خودکشی در نقطه مقابل خودکشی خودخواهانه است؛ یعنی زمانی اتفاق می‌افتد که فرد نسبت به گروه احساس یکپارچگی و تعهد بیش از حد قوی دارد و این خودکشی را وظیفه خود می‌داند. خودکشی زنان پس از فوت همسر، خودکشی افراد قبیله پس از فوت رئیس قبیله و هاراگیری در ژاپن از این نوع خودکشی‌ها محسوب می‌شوند.»
در واقع کارگردان نامی ایران با زندگی و خلق آثار خود، همواره عشق به انسان و جامعه را دلیلی زندگی عنوان میکرئد. لذا شکل دوک خودکشی در مورد پوراحمد نیز منتفی است..
۳- خودکشی آنومیک
خودکشی آنومیک یا بی‌قانون، در غیاب مقررات اجتماعی رخ می‌دهد؛ یعنی زمانی که افراد در زندگی خود فاقد جهت و هدف هستند. این نوع خودکشی در شرایطی از اجتماع رخ می‌دهد که استانداردها ، ضوابط و ارزش‌های اجتماعی فروریخته و عدم ثبات اجتماعی فراگیر می‌شود. شکست بازار بورس در سال ۱۹۳۰ در آمریکا، مواردی از چنین خودکشی‌هایی را رقم زد.»
همانطوری که دورکیم در شکل سوم خودکشی مطرح می کند، نبود جهت و هدف در غیاب مقررات اجتماعی فرد را به سوی خودکشی می کشاند. شاید کارگردان فقید ایران از گسست روابط اجتماعی، دل نگران و آزرده بود، اما با ساخت فیلمهای خود هدف و برنامه خود را برای طرح مسایل اجتماعی به روشنی بیان می کرد.
۴- خودکشی جبرگرایانه
«این مورد هم زمانی اتفاق می‌افتد که احساس ناتوانی و ناامیدی بر فرد غلبه می‌کند و فشار ضوابط، قوانین و ارزش‌های اجتماعی چنان بر او سنگینی می‌کند که خود را اسیر آن‌ها تصور کرده و راه نجاتی جز خودکشی پیش پا نمی‌بیند. خودکشی جبرگرایانه در جوامعی انجام می‌شود که شهروندانش ترجیح می‌دهند بمیرند تا زندگی کنند. البته دورکیم معتقد بود خودکشی جبرگرایانه تنها یک بحث نظری است و احتمالاً در واقعیت وجود ندارد.»
با وجود اینکه دورکیم به این نوع خودکشی تنها مبتنی بر نظریه معتقد بوده و امکان وقوع آنرا بسیار ضعیف می دانست، باید امروزه خطاب به این نظریه پرداز بزرگ، تاکید کنیم که استاد:
بر خلاف اعتقاد شما، نوع چهارم خود کشی بیداد می کند. انگشت بر دهان شاهد مرگ خودخواسته کسانی هستیم که نه «خودخواهانه» نه »نوع دوستانه» و نه«آنومیک» بل «جبرگرایانه» به حذف خویش از روزگار اقدام می کنند. دردی که آنرا غیر قابل تحمل می کند، این است که بر خلاف نظریه دورکیم، و بقول شاملو « مردگان امسال، عاشق ترین زندگان بودند…..»
بیشتر بخوانید :
- احیای معادن به قیمت تخریب جنگل های هیرکانی
- صادرات گوشت بره و اثرات منفی آن بر محیط زیست کشور
- مدیریت جزیره ای
- قتل عام گراز در ایران/سرو گوشت گراز در رستورانها
- در سوگ سایه
- کاش استاندار مازندران در ماجرای میانکاله سکوت کند
- بی‌اعتنایی به دستور رئیس‌جمهور درپتروشیمی میانکاله
- ارابه های مرگ در جاده ها و آمار حوادث نوروزی
- روز مرد و پدیده ناموس کُشی و قتل خانوادگی
- نسبت سازمان محیط زیست با حوزه های علمیه ؟
- شفاف سازی و پاسخگویی / مقصرانی که حاضر به قبول مسئولیت نیستند
- سخنی در باب افاضات خانم مسئول در وزارت بهداشت؛ قند و شکر هم گران شود!
- “هرکس نمی خواهد جمع کند و برود” ؛ این بار از زبان استاندار فارس !
- به بهانه خداحافظی کردبچه با سازمان برنامه و بودجه ؛ چگونه با نخبگان رفتار می کنیم ؟
- هشدار برای مسافران جاده هراز
- آب خاکستری، باز چرخانی آب
- نمایه‌ای از کتاب ملت،دولت و حکومت نوشته دکتر جواد طباطبایی
- سرها زیر برف ، فرونشست در حال پیشروی
- وزارت نیرو و دعای باران
- دریا خواری
- رودخانه خواری
- آتش سوزی های عمدی و هدفمند در تالاب انزلی
- آتش به جانم افکند…ای ناقه پای بردار
- بررسی تطبیقی برخی از اعیاد ملل جهان با عید فطر(بخش نخست)
- بررسی تطبیقی برخی از اعیاد ملل جهان با عید فطر (بخش دوم)
- بررسی تطبیقی برخی از اعیاد ملل جهان با عید فطر (بخش سوم- ایران)
- بررسی تطبیقی برخی از اعیاد ملل جهان با عید فطر (بخش چهارم)
- بررسی تطبیقی برخی از اعیاد ملل جهان با عید فطر (بخش آخر)
- معرفی یک روزنامه نگار در حوزه اینفو گرافیک، گرافیک و کرونا
- روز جهانی بهداشت
- سالی که گذشت، سالی که در پیش رو داریم
- روز جهانی خرس قطبی را جدی بگیریم
- روز جهانی تالابها
- روز هوای پاک یا ناپاک
- رابطه اتاق خواب و آلودگی هوا
- روز کشاورزی و دهداری
- تفاوت یک عکس موهوم با گاندو در چیست؟
- روز جهانی کوهستان
- مرغ سحر ناله سر کن
- روز جهانی زیستگاه
- تعهد یا تخصص
- قربانی
- خاک خواری
- دردی است غیر مردن آن را دوا نباشد
- به یاد البرز …
- روز جهانی محیط زیست
- قصه پر غصه آتش سوزی جنگل های ایران
- زیبایی های کرونا
- درس عبرت
- باز هم سد سازی و تخریب جنگل
- عزا عزاست امروز……
- بوی بد در تهران مربوط به خواجه حافظ شیراز است
- روز جهانی کوهستان
- جشن میراث فرهنگی برای محیط زیست ایران
- نقض حقوق شهروندی توسط شهردار میناب
- تسلط نگاه کاسبکارانه بر سازمان محیط زیست کشور
- اوضاع قمر در عقرب است
- اما و اگرهای انتقال آب خزر به کویر سمنان
- محیط زیست ایران در میان آتش خاکستر می شود
- آسیب شناسی روزنامه نگاری در ایران
- خاک فروشی جزیره هرمز ؛ قاچاق یا قانونی
- فرار به جلو ؛ تاملی بر افاضات رئیس سازمان محیط زیست
- یک میلیون گونه جانوری و گیاهی در معرض انقراض
- افت قیمت خودرو
- خاک فروشی
- فرو نشست، زلزله خاموش
- سد گتوند،آزمونی برای منتقدین رسانه ها
- سرم سازی در گلپایگان ، سود یا زیان ؟
- سد چمشیر و تکرار اشتباهات در سد سازی ایران
- اضمحلال روابط انسانی در رسانه ها
- تعجیل در آبگیری سد چمشیر برای چیست؟
- بز کشی
- روز تالاب ها و برداشت لیتیم و پتاسیم از گاو خونی
- آغاز عملیات طرح سد آقبلاغ بروجن
- کاشت یک میلیارد درخت طی ۴ سال شدنی است؟
